Zakładanie i rejestracja spółek + Obsługa księgowa + Obsługa prawna
Zob. Kodeks Postępowania Cywilnego
U podstaw instytucji wyłączenia osób wchodzących w skład organów sądowych leży dążenie do zapewnienia bezstronnego i obiektywnego rozpoznania spraw. Przepisy dotyczące wyłączenia sędziego stosuje się odpowiednio do wyłączenia ławników, innych organów sądowych, prokuratora i biegłego.
Osoby uprawnione do złożenia wniosku:
- strona, interwenient uboczny, prokurator, organizacja społeczna, inspektor pracy, rzecznik praw obywatelskich;
- sam sędzia (równoznaczne ze złożeniem wniosku jest obowiązkowe zawiadomienie przez sędziego o zachodzącej podstawie swego wyłączenia z jednoczesnym wstrzymaniem się od udziału w sprawie).
Warunki formalne wniosku:
Wniosek o wyłączenie sędziego strona zgłasza na piśmie (ogólne warunki pisma procesowego) lub ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa się toczy, uprawdopodabniając przyczyny wyłączenia. Brak opłat. Wniosek powinien określać osobę sędziego (imię i nazwisko) oraz wskazywać zindywidualizowane przyczyny wyłączenia. Jeżeli dotyczy większej liczby sędziów, wszyscy oni powinni być oznaczeni przez wskazanie imion i nazwisk, a przyczyny wyłączenia powinny być odniesione do każdego z nich.
Prezes sądu ma obowiązek podać wnioskującemu nazwiska wszystkich sędziów, obowiązku tego nie ma skład orzekający (ustawa o dostępie do informacji publicznych).
Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy:
- w sprawach, w których jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływa na jego prawa lub obowiązki;
- w sprawach swego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia; (powinowatymi pierwszego stopnia są teściowie, krewnymi w linii bocznej do czwartego stopnia są dzieci dzieci rodzeństwa. Przy obliczaniu stopnia bierze się pod uwagę, ile jest stopni do wspólnego przodka. Pierwszego nie ma, bo zaczyna się od rodzeństwa. Powinowaci drugiego stopnia, to krewni w linii bocznej małżonka, czyli inaczej mówiąc szwagrowie)
- w sprawach osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;
- w sprawach, w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem albo był radcą prawnym jednej ze stron;
- w sprawach, w których w instancji niższej brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jako też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator, [punkt uznany wyrokiem TK z 20.07.2004 uznany za niezgodny z art. 45 ust.1 Konstytucji w zakresie w jakim ogranicza wyłączenie sędziego z mocy samej ustawy tylko do spraw, w których rozstrzyganiu brał udział w instancji bezpośrednio niższej – utracił moc w tym zakresie z dniem 30.07.2004]
- w sprawach, w których brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skarga o wznowienie.
Niezależnie od powyższych przyczyn sąd wyłącza sędziego na wniosek jeżeli pomiędzy sędzią a stroną lub jej przedstawicielem istnieje stosunek osobisty rodzaju, że
mógłby on wywołać wątpliwości co do bezstronności sędziego. Sędzia zostaje wyłączony z mocy orzeczenia sądu i to orzeczenie w tym zakresie ma charakter konstytutywny.
Istotą postępowania jest stwierdzenie możliwości wystąpienia tego rodzaju wątpliwości u zgłaszającego wniosek. Poprzez stosunek osobisty należy rozumieć zarówno stosunek emocjonalny np. przyjaźni jak i wrogości czy niechęci do wnioskodawcy a także gospodarczy czy służbowy np. zależności finansowej; nie można uważać za kontakty osobiste kontaktów zawodowych sędziego z prokuratorami, adwokatami itp. – ALE kontakty takie zwłaszcza, gdy są intensywne mogą zrodzić w relacjach konkretnego sędziego i adwokata (radcy prawnego) taki stosunek emocjonalny (zarówno pozytywny, jak i negatywny), który – jeśli jest uzewnętrzniony zachowaniem sędziego (faworyzowanie lub okazywanie niechęci) – może uzasadniać wniosek o wyłączenie sędziego.
Wyłączenie z art. 48 następuje z mocy ustawy, co nie wyklucza możliwości składania wniosków o wyłączenie sędziego w sytuacji kiedy zachodzi wątpliwość czy sędzia podlega, czy nie podlega temu wyłączeniu; orzeczenie sądu wydane na skutek takiego wniosku ma charakter deklaratywny, bo tylko ewentualnie stwierdza, że podstawa z art. 48 istnieje.
Tryb postępowania:
- O wyłączeniu sędziego rozstrzyga sąd, w którym sprawa się toczy, a gdyby sąd ten nie mógł wydać postanowienia z powodu braku dostatecznej liczby sędziów – sąd nad nim przełożony.
- Postanowienie wydaje sąd w składzie trzech sędziów zawodowych po złożeniu wyjaśnienia przez sędziego, którego wniosek dotyczy. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
- KPC nie przewiduje możliwości wyłączenia sądu.
- Do rozstrzygnięcia sprawy o wyłączenie sędzia może dokonywać jedynie czynności niecierpiących zwłoki
- Zażalenie przysługuje wyłącznie na odmowę wyłączenia sędziego.
- W celu zapobieżenia praktykom pieniactwa wprowadzono do KPC nowy art. 531, zgodnie z którym ponowny wniosek o wyłączenie sędziego, oparty na tych samych okolicznościach lub wniosek oczywiście bezzasadny podlega odrzuceniu bez składania wyjaśnień przez sędziego, którego dotyczy. O odrzuceniu rozstrzyga sąd rozpoznający sprawę. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
Skutkiem udziału w postępowaniu sędziego wyłączonego z mocy ustawy jest nieważność postępowania, jako podstawa środka odwoławczego oraz skargi o wznowienie postępowania (w przypadku uprawomocnienia się wyroku, jeżeli przed uprawomocnieniem strona nie mogła domagać się wyłączenia), a w efekcie uchylenie zaskarżonego orzeczenia i ponowne rozpoznanie sprawy.
Linki sponsorowane
*** KANCELARIA RADCÓW PRAWNYCH *** *** BIURO RACHUNKOWE *** *** DORADCA PODATKOWY *** ul. Grunwaldzka 38A/5, Poznań tel. (061) 86-888-05 |
